List królowej Sonji do twórców Bunadbruk. Stroje regionalne królowej Norwegii

Stroje regionalne powróciły - tym razem wpadniemy do Norwegii. Z tej części postów będzie mniej. A czy królowe mają tyle samo strojów regionalnych ? Zapraszam.

Rok temu norweskie stroje regionalne zwane Bunadbruk trafiły na listę UNESCO, a królowa Sonja wysłała do twórców strojów list.  

Zainteresowanie i entuzjazm królowej Soni norweskimi zwyczajami kostiumowymi są ogromne.

Królowa stroje regionalne wykorzystuje zarówno w kontekście publicznym, jak i prywatnym. 

W 2023r. w swojej kolekcji miała ich już aż siedem i stwierdziła , że dla niej ważne jest podkreślenie korzeni Telemarku (okręg w Norwegii).

W sumie królowa ma siedem strojów narodowych (w tym jeden kardigan i jeden strój świąteczny) – w kategorii „bunad”. Jeden strój regionalny trafił do muzeum, a pozostałe wiszą w jej garderobie. Natomiast strojami nie pobiła rekordu królowej Szwecji - Silvii.

Ma dwa bunady, które dostała jako prezent na 50. urodziny od gmin hrabstwa Oppland i zazwyczaj nosi go, gdy odwiedza ten powiat. Królewska prywatna rezydencja norweskiej rodziny królewskiej w górach, znajduje się w tym samym regionie, skąd pochodzi bunad.

Heddalsbunad

Bunad Øst-Telemarks, zwany również bunadem rødtrøye „czerwony sweter bunad” z uwagii na piękny haftowany sweter. Bunad Wschodniego Telemarku był pierwszym bunadem Sonji.

Sonja otrzymała go na ślub z następcą tronu Haraldem i to właśnie ten bunad nosi najczęściej. W młodości nosiła luźną kieszeń, haftowaną torbę, po lewej stronie – zamiast prawidłowej prawej. W wywiadzie dla Magasinet Bunad wyznała, że nie traktuje krytyki zbyt poważnie. Pierwsze zdjęcia królowej w stroju pochodzą z 1976 roku.

Asker sommerbunad

Na początku lat 70. otrzymała lokalny letni bunad od gimny Asker. W tym czasie była księżniczką koronną i mieszkała w Skaugum w Asker. Bunad, który został wprowadzony w 1962 roku, jest wzorowany na starszych zwyczajach strojowych z tego regionu, ale nie jest dokładną rekonstrukcją.

Sonja często nosiła letni bunad, gdy rodzina witała orszak dziecięcy na schodach Skaugum rankiem 17 maja w latach 70., 80. i 90. Księżniczka Martha również ubierała bunad z Asker podczas święta narodowego.

Namdalsbunad

W 2003 roku królowa w stroju regionalnym Namdals pojawiła się podczas otwarcia mostu w Trondheimsfjorden.

Strój uszyła Kristine Lilleøen. Przyjaciółka Sonji wyhaftowała koszulę. Bunad Namdals powstał w połowie lat 50. XX wieku, nie jest dokładną kopią dawnych strojów.

Czwarty bunad Sonji został jej podarowany przez władze okręgu Nord-Trøndelag z okazji jej 50. urodzin w 1987 roku. Po raz pierwszy założyła bunad Namdals podczas wizyty w Trøndelag w tym samym roku. Później nosiła go podczas oficjalnych misji w tym regionie.

Kautokeino - Kofte samisk drakt czyli regionalny strój Saamów.

Harald i Sonja jeszcze przed wstąpieniem na tron odwiedzili Kautokeino w 1969 roku. Kautokeino to gmina i miasto w Finnmark, na północy Norwegii, znane jako centrum kultury lapońskiej.

Społeczność podczas tej wizyty wręczyła im tamtejsze stroje narodowo-regionalne w prezencie. W komplecie z jarmułkami i okryciem – peskiem.

Rondastakk

Sonja otrzymała Rondastakk z kratką w prezencie od władz gminy Oppland na swoje 50. urodziny w 1987 roku. Został on uszyty w Husfliden w Lillehammer.

W 1993 roku królowa zaprezentowała swoje umiejętności narciarskie w rondastakk. Rondastakk pojawił się w północnej części doliny Gudbrandsdalen w latach 30. XIX wieku. Nazwa bunad pochodzi od słowa „rånd”, co oznacza pasek. Można go nosić z różnymi koszulami i fartuchami, w zależności od tego, czy jest to strój codzienny, czy imprezowy.

W 1994 roku w przerwie między igrzyskami olimpijskimi, pokonała slalom w tzw. „Kjerringsleppet”, ubrana w strój regionalny.

Bunada służyła zarówno jako odzież codzienna, jak i kościelna - ładniejsza wersja. Królowa Sonja nosiła codzienną wersję podczas wielkanocnego wyścigu narciarskiego w 1993 roku oraz podczas Igrzysk Olimpijskich w Lillehammer w 1994

Beltestakk, Aust-Telemark

Korzenie królowej z Telemarku były kolejnym czynnikiem, który przyczynił się do uszycia przez nią piątego stroju regionalnego akurat na otwarcie Igrzysk Olimpijskich w Lillehammer w 1994 roku. 

Podczas ceremonii otwarcia król Harald wystąpił w barwnych strojach olimpijskich, a królowa po raz pierwszy założyła piękną nową Bunadbruk. Dzieci pary królewskiej również nosiły stroje narodowe. 

Kreacja jest wzorowana jest na stroju ludowym Telemarku z lat 1850–1910. Strój został uszyty przez Tone Huus we współpracy z Magny Karlberg z Norweskiego Instytutu Strojów Narodowych i Strojów Ludowych. 

 Bunad jest/był eksponowany w Muzeum Ludowym Valdres, na wystawie „Księżniczki w Bunadzie”. Królowa Sonja jest jedną z 10 wyróżnionych w dziedzinie bunadu, które zostały zaprezentowane na wystawie. Sama królowa brała udział w wyborze kolorów i materiałów na swój pas. Do tego stroju ma co najmniej dwa fartuchy i dwa tkane paski. Utkała je Torkjell Sletta. Koszulę uszyła Agnes Werring. 

Sonja używa tego zestawu pasków z różnymi dodatkami od 1994 roku. Ma kilka różnych fartuchów i pasków i nosi go na zmianę ze swetrem (marynarką) lub bez. Kvarden, wysoki haftowany kołnierzyk koszuli, jest charakterystyczny dla koszul z Telemarku. Zamiast chusty na głowę królowa często używa losvippe, tkanej wstążki z kawałków, którą wkłada na głowę jak wianek. Podczas otwarcia igrzysk olimpijskich nosiła chustę na głowę, ale od lat preferuje „losvippe”.

Królowa ponownie pokazała się w stroju regionalnym podczas obchodów 80. urodzin Clausa Helberga w 1999 roku. Gdzie mogliśmy zobaczyć sukienkę bez kamizelki.

Istnieją też zdjęcia prawdopodobnie z 2007r. królowej w tym stroju do magazynu Bunad nr. 1/2007.

 

 

Festdrakt Sonja

Królowa Sonja ma również zaprojektowany świąteczny strój,prze Evę Lie, bez żadnego związku historycznego ani przynależności do miejsca. Miała go na sobie publicznie tylko podczas świątecznej sesji zdjęciowej w 2009 roku z rodziną królewską.

Strój świąteczny składa się z żółtej jedwabnej koszuli, ciemnego pasa i wzorzystego fartucha ze wstążką.

Komentarze